Trong bài trước, ở mục Văn Hóa Văn Nghệ có nêu thắc mắc về câu hát Cùng làm sao cho đóa Sen Người đòi nơi ngát hương (bài Phật giáo Việt Nam của anh Lê Cao Phan) và có nhiều người cho rằng câu hát đúng phải là cùng làm sao cho đóa sen ngời đời đời ngát hương.
Hôm nay chúng ta thử tìm hiểu xem ý nghĩa chữ Đòi trong Đòi nơi là gì?
Trước hết, trong ngôn ngữ Việt của ta có các chữ như Đòi phen, Đòi đoạn, Đòi nơi… (Tay cầm tay, đây đầu dây – Đòi phen xiết chặt tình đoàn áo Lam qua những đêm dày bài Đồng ca Kết đoàn của Lê Cao Phan hay Ôm lòng đòi đoạn vò tơ và Đòi phen gió tựa hoa kề… của cụ Nguyễn Du hoặc Hoa thơm cỏ lạ đòi nơi và Kén vàng, chọn ngọc đòi nơi… trong Quân Trung Đối của Nguyễn Nghi)
Trong tự điển Việt Nam thì các chữ này được giải thích như sau:
Đòi nơi: Nhiều nơi, khắp nơi
Đòi phen: nhiều phen, lắm phen, nhiều lần
Đòi đoạn: nhiều đoạn, nhiều khúc (nghĩa bóng là rối rắm)
Như vậy, câu hát Cùng làm sao cho đóa sen người đòi nơi ngát hương có ý nghĩa rõ ràng là cùng làm cho chúng ta chính là những đóa sen và tỏa ngát hương khắp nơi... cũng như câu Tay cầm tay, đây đầu dây – Đòi phen xiết chặt tình đoàn áo Lam qua những đêm dày viết năm 1964 đã diễn tả cái tinh thần áo lam kết đoàn qua những tháng ngày khó nhọc, đấu tranh năm 1963.
Mong sao chúng ta luôn hát đúng câu hát và âm điệu mà tác giả đã viết.
