“ KHEN MÌNH CHÊ NGƯỜI” Căn bệnh ngã mạn Tâm Gíới Phan Ngọc Thảo

Thưa quý độc giả và anh chị nhà Lam ,
Trong giao tiếp hàng ngày, chúng ta thường gặp nhiều đối tượng có người dễ mến, có kẻ khó ưa, có người trung thực, có người gian dối. Để đánh giá một người tốt hay xấu không phải dễ dàng, nếu vội vàng có khi ta ân hận suốt đời..

Tuy nhiên qua cách sống của họ ta hiểu được phần nào bản chất thật của người đó. Những đức tính tốt như: tự tin, tự lập, tự lực, tự phê, tự trọng, tự giác, tự nguyện, tự hào,  tụ tôn…thường có ở những con người có lòng bao dung, vị tha,
Họ tự tin trong công việc, tự hào khi hoàn thành tốt nhiệm vụ, tự nguyện phục vụ cộng đồng, tự quyết những vấn đề cấp bách, tự lập trong cuộc sống, tự giác mọi việc, tự phê khi có lỗi, tự trọng trong việc ứng xữ, tự tôn  chính đáng. Họ luôn xem mình là người bình thưòng, rõ ràng những người này có nhân cách tuyệt vời.
Còn những cặp tỉnh từ  sau đây dành cho ai?:  Tự cao, tự đại, tự mãn, tự phụ, tự ti, tự kiêu, tự đắc. Đặc điểm chung của những ngưòi  có bệnh trên đều xem mình là số một.
Ai xét mình chỉ có một chút tự cao, tự mãn…. trong  chùm tự trên thì chắc chắn rằng mình đang  mang trong người căn bệnh “Khen mình chê người”  ở giai đoạn 1:
Để điều trị rốt ráo căn bệnh này thì hàng ngày phải dùng thuốc “Tứ vô lượng tâm” cộng với phương châm “Nghiêm khắc với chính mình, độ lượng với người khác”
Còn những người mắc căn bệnh“Khen mình chê người” ở giai đoạn 2 là ai?
Xin thưa, những người này tính ngã mạn có thừa,  cái tôi lúc nào cũng là trên hết, chê cấp dưới không thương tiếc, khi nói trên điện thoại thì lê thê, khi phát biểu trên diễn đàn thì thường hay nhắc đến mình một thời oanh liệt, quá khứ vàng son,  “Ái ngữ” là điều xa xỉ đối với họ, họ không có khái niệm tự phê, có khi lại tự ty quá đáng.
Phương thuốc điều tri thật khó tìm, các thầy thuốc đông tây y đều không chữa đuợc, các Thiền sư nổi tiếng như Ngài Phật Ấn  đời Tống cũng bó tay, nói theo ngôn ngữ thời buổi công nghệ thông tin hiện đại là: botay. com.
Có một số ngưòi kín đáo hơn, mặc dù trong lòng có tự cao,tự đại…nhưng biểu hiện  khéo léo, nên được người đợi tặng cho biệt danh  “Khiêm tốn giả tạo là kiêu ngạo tinh vi”
Thưa chư vị!
Có một toa thuốc chữa lành  căn bệnh “khen mình chê người” và hầu hết các bệnh nan y. Xin được giới thiệu bài  thuốc   Tam vô lậu học        
Nói đến  Tam vô lậu học nhiều người cho rằng  “biết rồi nói mãi”
Xin thưa  Giới – Định – Tuệ  là  lộ trình học Phật  của mọi người muốn tìm hiểu giáo lý của Ngài . Tuỳ theo căn cơ cao thấp, hữu lậu hay vô lậu mà chúng ta tiếp cận. 
Về Giới: (Ba la đề mộc xoa, Bảo giải thoát), kinh Phạm Võng Bồ tát giới  chỉ rằng: “Gíới  như đèn sáng lớn, soi rọi đêm tối tăm
 Giới như gưong báu sáng, chiếu rõ tất cả pháp”
 Gíới  theo quan điểm đại thừa gồm 3 loại:
+Nhiếp luật nghi giới: gồm tại gia và xuất gia. Tại gia có ngũ giới, bát quan trai   giới, thập thiện giới. Xuất gia có Sa di và Sa di ni có 10 giới, Thức xoa ma na ni thêm 6 học giới, Tỳ kheo 250 giới, Tỳ kheo ni 348 giới, Bồ tát tại gia và xuất gia có 10 giới trọng và 48 giới khinh. Trong chương trình tu học của GĐPT có phần tu học tự thân, xin nhắc quý anh chị đã qua hoăc đang học bậc Lực, nếu ăn chay thập trai hoặc trường trai thì quá tốt nhưng chí ít phải áp dụng lục trai (1,8,14,15,23,30) thì không hổ thẹn với các em.
+Nhiếp thiện pháp giới: Làm toàn việc thiện là hình thức thực hành giới
+ Nhiêu ích hữu tình giới: Lấy tiêu chí hành động làm lợi ích quần sanh làm giới hạnh.
 Gíới còn phân biệt giới thế gian và xuất thê gian. Chúng ta chưa đề cập đên giới xuất thê gian (giải thoát khỏi tam giới)
Về Định:  Còn dịch là tam ma đề  chỉ cho trạng thái tâm ý chuyên chú tập trung vào một đề mục, một đối tượng để tâm không bị xao động, nhiễu loạn do tác động chủ quan và khách quan
Định có thể phân loại :
Định cận hành, định an chỉ
Định cận hành còn gọi là thiền chỉ:  quán sát các đối tượng
Định an chỉ còn gọi là thiền quán là sự nhất tâm đạt được liền sau định cận hành, do quán tưởng mà tâm ý lắng đọng, dừng nghỉ mọi vọng thức.
Định thế gian và định xuất thế gian  (xem tài liệu bậc Lực)
Về Tuệ:  Tuệ vô lậu học là môn học làm phát sinh trí tuệ vô lậu. Tuệ bao gồm trí và tuệ
Biết rõ tục đế là trí , biết rõ chân đế là tuệ.
Nội dung của tuệ học là toàn bộ gíáo lý mà Đức Phật thuyết giảng trong 45 năm được tập trung trong giáo lý Tứ đế và Nhân  duyên sinh bao gồm cả giới học và định  học trong 5 thời thuyết pháp. (Hoa Nghiêm, A Hàm, Phương Đẳng, Bát Nhã, Pháp Hoa và Niết Bàn)
Trên phương diện phân biệt trí tuệ có 2 loại hữu lậu và vô lậu, trí hữu lậu quan hệ mật thiết với phiền não thế gian còn gọi là thế tục trí. Về tính chất trí tuệ được chia làm 2 loại: Căn bản trí và Hậu đắc trí. Hậu đắc trí có được nhờ tu tập Giới – Định – Tuệ. Trên phương diện tu tập trí tuệ có 3 loại  văn tuệ, tư tuệ. tu tuệ. Lợi ích của trí tuệ: Duy tuệ thị nghiệp là mục đích của Phật giáo
Nói tóm lại, bệnh “Khen mình chê người” đưa đến hậu quả  phiền não.
Hành trì Giới – Định – Tuệ  hành giả thấy lòng mình nhẹ nhõm, tự mình thấy biết việc “Khen mình chê người” trong lúc trà dư tửu hậu là vô bổ, đem việc tổ chức nói lung tung khi đã uống vài ly bia là điều tai hại, gây mất đoàn kết.
Đây là tâm bệnh , nếu bạn không theo đạo Phật thì cần rèn luyện đức tính khoan dung, lòng vị tha, tiên trách kỷ hậu trách bỉ (trách mình trước, trách người sau).  Nếu bạn là Cư sĩ hay Huynh truởng GĐPT thì phải hành trì Giới – Định – Tuệ. Vì có trì giới thì định mới tỏ, tuệ mới phát triển.  Tam vô lậu hoc có môi quan hệ hỗ  tương: có Giới > Định, Tuệ;  có Định > Giới, Tuệ;  có Tuệ > Giới, Định.
Nói tóm lại: Những ai không mắc phải căn bệnh “Khen mình chê người” thì sẽ sống ung dung tự tại giữa đời thường.
Kính mong anh em nhà lam  nói không với căn bệnh khó trị này.
Nam mô Hoan hỷ Tạng Bồ tát Ma Ha tát.
Mùa Vu lan báo hiếu Phật lịch 2561
Thân tặng quý anh chị học viên bậc Lực khóa V (2016 – 2020)
thao. phanngoc@gmail .com   ĐT 0919462898